_The Mendele Review_: Yiddish Literature and Language (A Companion to _MENDELE_) ______________________________________________________ Contents of Vol. 02.015 30 April 1998 YOM ATSMAUT (Independence Day), Israel 1998 1) Yiddish Matters: From the Editor (Leonard Prager) 2) "Erets-yisroel khale-tishtukhl" (Avrem-Nokhem Shtentsl) 3) "Borves," _Musernikes_ (Khayem Grade) 1)---------------------------------------------------- Date: 30 April 1998 From: Leonard Prager Subject: Yiddish Matters In this issue: On the fiftieth anniversary of the establishment of the State of Israel we present a Yiddish poem written fifty years ago in which the poet evokes the Zion that for centuries brought light and fable into difficult diasporan lives. We continue, too, with the sixth installment of Khayem Grade's _muser|nikes_: "Borves.". In future issues: Mendelyaner are reminded to submit their stories, poems and essays for the Der bavebter yid/The Mendele Review joint New Yiddish Writing issue (deadline 1 July 1998). You are reminded, too, to send in your critical responses to Perets' famous story "Bontshe Shvayg" for an end-of-the-year symposium. Alternatively, you may submit excerpts (in Yiddish or English) of your favorite published appreciations of the story. 2)---------------------------------------------------- Date: 30 April 1998 From: Leonard Prager Content: "Erets-yisroel khale-tishtukhl" (Avrem-Nokhem Shtentsl) s'hot troyrik di mayrev-vant aropgekukt, iber bayshtidl undzern, iber shmoln, deriber shabes oyfn khale-tishtukhl, iz geven gants ertsisroel oysgemoln. (The Western Wall looked down mournfully >From above our narrow doorpost; But sabbath the festive-loaf coverlet Pictured all the Land of Israel.) (A.-N. Shtentsl, "Ertsisroel-khale-tishtukhl") The weekday tablecloth in this poem is said to only half-cover the table of the poet's materially impoverished family where food is scarce all the week but where weekday gloom -- reflected in the picture of the _koysl maarovi_ above the doorpost -- is relieved on the sabbath by the glow radiating from the ample made-in-the-Land-of-Israel sabbath-loaf coverlet, ornamented with storied images of _ertsisroel_, including images of redemption. Dense with nostalgia, this family poem is also a treatise on shtetl esthetics and on the true relationship between _folk_ (people) and _tsien_ (Zion) in the course of centuries, a relationship lived largely in the Yiddish language, the language of the Ashkenazic masses which sustained, nourished and indeed was the lifeblood of the Zionist movememt. Written in the year of the establishment of the State of Israel, this poem expresses a Yiddishist poet's deep and abiding love of Israel. Fifty years later we can say that this love has not been adequately returned. Love, we know, is not always an equal exchange. [L.P.] Ertsisroel-khale-tishtukhl (Land-of-Israel Sabbath-Loaf Coverlet)* by Avrem-Nokhem Shtentsl [Abraham Nahum Stencl] s'hot troyrik di mayrev-vant aropgekukt, iber bayshtidl undzern, iber shmoln, deriber** shabes oyfn khale-tishtukhl, iz geven gants ertsisroel oysgemoln.*** Rokhl|s-keyver, di meores-hamachpeylo, di melokhem, ven mame Sore|n zey bentshn; di odlers un laybn fun beyde zaytn, mamesh oysgezen vi lebedike mentshn. a gantse vokh iz undzer naketer tish a halb-badekter bloyz mit tishtukh gevezn, zhgamzhendik**** dem bisn broyt -- fun tish arop dem "al naharoys" mit lipn gor gelezn. khorev|dik di mayrev-vant aropgekukt iber bayshtedl undzern iber shmoln, ober vi rakheves|dik s'gantse beysamigdesh fun khale-tishtukhl ertsisroln. un ven shabes-farnakht shotns tunkele hobn dos shtibl undzers getun aynhiln, s'hot dem 'got fun Avrem' mayn frume mame genumen zogn mit a nign a shtiln - - yo, oyf a ferd a vaysn, an oremen, iz take meshiekh ongekumen tsu raytn, ober fun beyde zaytn fun tishtukhl arop, odlers un laybn geton tun im bagleytn. di droysndike dray likhtike shtern iber yerusholaim zaynen geshtanen! funem khale-tishtukhl fun gemoltn oyf himl aroyf zaynen zey oyfgegangen. punkt vi fraytog-tsu-nakht di tsvey melokhem, tatn in shtub arayn hobn getun bagleytn, ven mame tsvishn di getsundene likht, s'tishtukhl oyf di khales getun farshpreytn. s'hot troyrik di mayrev-vant aropgekukt, iber bayshtidl undzern, iber shmoln, deriber** shabes oyfn khale-tishtukhl, iz geven gants ertsisroel oysgemoln.*** *First published in _loshn un lebn_ [London] of July 1948, pp. 8-9 [heftl 102, ninth year, number 7] under the title "unzer [undzer] khale tishtukhl" and reprinted in _yerusholaim_, london: farlag Y. naroditski, 1948, pp. 38-9, under the title "eretsisrol- khale-tishtukhl." ** _loshn un lebn_: derfar *** _loshn un lebn_: iz gants ertsisroel geven oysgemoln. **** ze poylish _zgromadzic_ 'onshporn' (english: 'hoard') 3)-------------------------------------------------------------------------------------------------------- Date: 30 April 1998 From: Itsik Goldenberg Subject: "Borves," _Musernikes_ (Khayem Grade) muser|nikes [6] borves 001 fraytik halbn tog oyf der kvartir. 002 der tish hot oysgeputst zikh mit a vaysn tishtekh, 003 afile di farshmirte shoybn in der tir, 004 hobn shabes-koydesh|dik arumgevisht zikh. 005 khlavne ober iz nit oyfgeleygt, 006 s'iz ongedroln zayn bashtendiker tseshmeykhlter gezikht, 007 yede rege git er zikh tsu zayne fis a beyg -- 008 er geyt on shikh... 009 er hot di baleboste dray mol tsu dem shuster shoyn aropgetribn, 010 baym shiker dem latutnik iz nokh dinstik, kontik, 011 alevay vet zayn di shikh nokh shabes montik. 012 der ostrovoler ligt un krekhtst oyf der kanape, -- 013 vos geyt es itster khlavnen on? 014 er kukt oyf zayne opgefrishte hoyzn, oysgepreste klapes, 015 er iz in gantsn shabes|dik arumgeton, 016 un na dir -- shikh... 017 der ostrovoler ligt, di finger oyf di oygn tsitern, -- 018 vos hot er den tsu kukn? 019 er zet mit tsugemakhte oygn khlavnes rukn --- 020 un zayne lipn tsukn oys a shmeykhl a far|yiesh|tn, a bitern: 021 dem yingl tsit in rosh-yeshive|s shtub di bas-yekhide... 022 nor er ken blaybn fibern oyf der kanape. 023 oyf zayne finger hot a trer aroyfgekapet, -- 024 er ruft, vi durkh a kholem, oysgetsoygn, shver: 025 -- khlavne -- yener entfert nit un kukt in gas aroys. 026 -- khlavne -- yener git kaprizne yinglsh zikh a ker: 027 -- vos iz?...der ostrovoler filt, dos lebn rint im fun di finger oys: 028 -- kh'fil zikh epes haynt nit gut, 029 vel in ergets shoyn nit geyn -- 030 der ostrovoler vert alts shvakher fun minut -- 031 past on mayne shikh... zey zaynen aykh nit kleyn? 032 mir trogn, dakht zikh mir, dem zelbn numer --- 033 der yung ful khshad un derekherets shteyt a shtumer. 034 far vos gor derekherets -- vert der ostrovoler durkhgetsaplt, 035 nemt! -- dreyen oys zikh zayne heyse tunkele shvartsapl. 036 khlavne shpreyt funander zayne hent: vos redt ir? 037 der ostrovoler zetst zikh oyf: vos iz? 038 ir muzt dokh ergets tsugeyn?... zet ir! -- 039 un er tsit arop di shikh fun zayne fis... 040 -- neyn! -- shrayt khlavne zikh aleyn ariber a dershtoynter. 041 -- vos heyst? zey zaynen nit farshmutst, 042 ikh hob lekoved shabes zey arumgeputst. 043 ir hot dokh shoyn getrogn mayne shikh a mol, 044 ikh hob in mayne shikh di grenets aykh adurkhgefirt --- 045 glien trern in zayn kol. 046 khlavne hot zikh keyn mol nit azoy geshpirt. 047 -- nu -- vert der ostrovoler umgeduldik oyfgereytst -- 048 folgt, ir hot dokh derekherets-- geyt dos blut in ponem im a fleyts -- 049 ikh vel aleyn a kuk ton, tsi zey pasn -- shrayt er oyfgekokht. 050 der yung tret op. der ostrovoler geyt im nokh 051 un nemt mit tsiterike kni tsum dil zikh boygn --- 052 khlavne git a shprung, vi er volt fun a klap zikh opgevert. 053 der ostrovoler efnt vi fun a koshmar di oygn, 054 er shtelt zikh oyf pamelekh fun der erd, 055 un durkh farkritste tseyner tsishet er aroys: 056 -- nemt di shikh, ir hert! -- 057 un loyft aroys in tsveytn kheyder. 058 er ligt a tsiteriker in a shtul, badekt mit shveys; 059 er hot nokh keyn mol nit gefilt azoy di shleyfn, 060 di shtekhedike hor fun zayne bremen, -- 061 er vil tsurik in kheyder loyfn: 062 er vet nemen!? er vet nemen?! 063 fun yenem kheyder blozt, vi a dermordeter volt dort gelegn. 064 mit a mol -- optsasn oyfn dil. 065 a tir shpringt op -- un shtil. 066 der ostrovoler khapt zikh oyf fun zayn khaloshes|dikn shoyder: 067 iz ver avek? iz ver gekumen? 068 er loyft arayn in tsveytn kheyder: -- 069 er hot genumen!.. 070 khlavne hot gelozt di tir halb ofn, 071 un aropgerunen fun di shtign gikh, 072 s'iz emetser a borveser im nokhgelofn: 073 -- mayne shikh!.. 074 khlavne hot zikh hastik umgekukt nit vilndik -- 075 zayn shotn hot, a lakhiker, bavizn optsushpringen koym: 076 der emets iz a borveser geblibn in der heym... 077 iz er avek vi zingendik un shpilndik. 078 di hayzlekh zaynen im getray fun beyde zaytn nokhgeganen, 079 mit vayse farhanglekh di shaybelekh farhangen. 080 a bobe oyf a trepl shtelt zikh oyf: -- a talmid-khokhem! 081 di alte zogt mit bentshndike lipn nokh im: 082 -- alevay oyf mayne eyniklekh gezogt gevorn. 083 khlavne shmeykhlt, khotsh es iz in linkn shukh im eng: 084 der ostrovoler hot zikh ongezetst oyf mayne yorn, 085 er geyt arum a fintsterer un shtreng, 086 bashmekt mir a geboygener, un ven er heybt di oygn oyf, 087 dakht zikh mir -- ot varft er zikh oyf mir aroyf. 088 ikh bin shuldik? kvelt er shoyn fun zayne shikh vos glantsn -- 089 hot er gezolt zey onton, ele vos -- er filt zikh nit in gantsn. 090 nor khlavnen zaynen eng di shikh un eng iz im in der makhshove -- 091 nemt er gikher shprayzn: 092 der ostrovoler hot a pule in hatove 093 gevolt durkh dem bavayzn. 094 shver iz mir geven di shikh tsu nemen, shver, 095 nem ikh nit -- volt ikh im shtark gekrenkt, 096 ikh hob geton durkh dem far im fil mer, 097 vi er far mir -- 098 hot khlavne endlekh zikh badenkt 099 un geefnt a baruikter dem rosh-yeshive|s tir. 100 in kikh hot khlavne zikh farlorn in di pare knoyln. 101 zey hobn im arumgenumen heymish varem -- a mekhaye. 102 bislekhvayz hot zikh di pare vi a tsibele genumen sheyln, 103 er hot derzen di kekhin Khaye, 104 vos hot mit frume oygn un mit hent genite, 105 gekhapt di teplekh fun der plite. 106 khlavne iz arayn in groysn sforem--kheyder. 107 der oylem arum tish hot zikh avekgedreyt fun shmues, 108 er hot oyfgekhapt farshpitste vunken, tnues, 109 men hot geshlept fun im di shikh, di kleyder, -- 110 farrisn iz er durkh in estsimer, -- 111 di shushkenish in sforem-kheyder hot im nit gekimert. 112 in estsimer: di trokhnbroder raybn zikh on vant. 113 der rosh-yeshive redt tsu zey, di pole fun surdut in hant. 114 -- trokhnbroder, zayt mekabl kinyen, 115 ir vet makhn in a shtetl a yeshive-ketane, 116 tsum yom-hadin badarf men zkhusem, -- 117 der langer kukt, vi er volt nit farshtanen, 118 vos tret der kertser oyfn fus im: 119 -- avade darf men -- zogt der kurtser -- ober onheyb zman? 120 der rosh-yeshive zet: er vet nit poyeln un dreyt zikh op tsum tir. 121 khlavne git a zikherer foroys a shpan: 122 -- ayer kashe nekhtn oyfn shier --- 123 der rosh-yeshive leygt oyf im aroyf a foterlekhe hant: 124 -- shpeter khlavne... un er efnt oyf di tir in sforem-kheyder. 125 di trokhnbroder shitn zikh aroys, un khlavne -- eyder 126 er geyt mit -- bavayzt a kuk ton oyf der shlofshtub... tsugemakht! 127 dort zitst di rebetsn un zi, dos meydl --- 128 khlavne geyt aroys a nit-tsufridener un oyfgebrakht, 129 der rosh-yeshive lozt im durkh bazunder eydl, 130 un ruft in sforem-kheyder: Dovid kapetkevitsher, zayt moykhl. 131 der lamdn poysht mit shverer trit, 132 in sforem-kheyder blaybt dem rosh-yeshive|s shmeykhl... 133 der langer trokhnbroder dreyt oys zayne shitere shvartsaplen: 134 -- dem ostrovoler zet men epes nit? 135 der kurtser shterkhet im, er zol nit plaplen. 136 khlavne shteyt tsevishn oylem in der mit, 137 er glantst mit zayne naye shikh, un mit khidushem naye: 138 -- der "tashbets" fregt, vi kumt es, az Abaye... 139 in estsimer: der kapetkevitsher shteyt baym komod, 140 er kratst di fete gombe balebes|dik, farlegn, 141 der rosh--yeshive shpant arum mit a nervezn trot, 142 un shtelt zikh rash avek dem kapetkevitsher antkegn: 143 ...iz vos vet zayn der sof fun inyen? 144 nekhtn iz gevezn vider der mekhutn, 145 er ergert zikh -- vos vart men mitn kinyen? 146 der rosh--yeshive heybt on nokh a mol mit gutn: 147 -- zeks yor kest bediek, mamesh vi eyn vokh, 148 a sheyner shver, a raykhe hoyz -- vos vilt ir nokh? 149 un vos der psule shaykh -- iz nit shaykh, 150 ir hot dokh ongekukt... mayn vayb, 151 di rebitsn -- farrikht der rosh-yeshive zikh aleyn -- zogt oykh, 152 az vos der psule shaykh -- 153 bekitser -- zogt der rosh-yeshive shtreng un hoykh -- 154 ir vilt a kinyen oder tnoyem? 155 der bokher iz gevoynt tsu dem un entfert kalt: 156 -- der mekhutn iz gevis an erlekher, ikh troy im, 157 ikh halt nit ober bay der bay, ikh halt -- 158 ikh meyn ikh hob a shvester, vos iz elter --- 159 der rosh-yeshive tsindt zikh on: der alter terets. 160 der bokher vert alts ongeblozener un kelter: 161 ikh muz es vern grod durkh im a khosn? 162 a kheylek hot er ayngeleygt? -- er mont! er fodert! -- 163 vert baym kapetkevitsher der karik royt-fargosn, 164 nor er shvaygt oys derekherets. 165 der rosh--yeshive ruft: Rakhmiel trokhnbroder. 166 der langer krikht arayn mit oysgestartshete oyganes. 167 der kapetkevitsher derfreyt zikh: borekh shepotrani, -- 168 un vil vos gikher vern nelm, 169 der rosh-yeshive ober ruft tsurik fun shvel im: 170 blaybt! -- un tsum arayngekumenem mit a yirgozn, 171 vi zey voltn in a mitn shmues ersht gelozn: 172 ...ir darft dem shidekh ton -- un in besmedresh blaybn. 173 motse yontef vet ir tnoyem shraybn 174 mit der kekhin Khaye... 175 der kapetkevitsher tsepralt dos moyl ful shtoynung, 176 dem rosh-yeshive|s oygn shisn, 177 az a bal-muser mont nit far zayn toyre a baloynung 178 fun tarpat alofim, 179 shtendik zayn baym shver oyf kest; 180 trokhnbroder, ir vet shlofn vayter vi ir zayt geshlofn, 181 un esn vi an emeser ben-toyre est. 182 di kekhin -- tseylt der rosh-yeshive shtreng di verter -- 183 flegt oystrogn far gvirim milkh un gut fardinen, 184 hot zi gevolt a kekhin zayn -- abi zikh in a frumen hoyz gefinen -- 185 dos iz ayer zivig der basherter. 186 un khuts dem -- kukt der rosh-yeshive zikh arum -- 187 iz zi a yesoyme nebekh -- a rakhmones, 188 ir zayt dokh a bal-muser, ir zayt frum, 189 un efsher vilt ir oykhet a rabones? -- 190 nemen bloy dem rosh-yeshive|s oygn blitsn. 191 der trokhnbroder veynt azh fun baleydikung un bebet: 192 -- in vos zayt ir mit khoyshed, rebe?.. 193 der rosh-yeshive glet di oysgeloshene ash-groye shpitsn 194 fun zayn fayerdiker bord, 195 er leygt aroyf a veykhe dlonye oyf dem trokhnbroders haldz, 196 un kukt oyf Dovid kapetkevitsher, vos shteyt nokh alts 197 an ongeshparter oyf zayn ort, 198 un shpilt zikh kil, vi s'iz zayn shteyger, 199 mit zayn groysn zeyger. 200 der rosh-yeshive geyt aroys fun sforem-kheyder on a vort. 201 Dovid kapetkevitsher shpringt tsu tsum trokhnbroder: shoyte, -- 202 griblt zikh der lakh in zayne bakn, shmaltsike un royte -- 203 ir hot badarft im eytse|nen -- zol khlavne nemen Khaye|n, 204 un aykh zol er avekgebn dos tekhterl, 205 dos tekhterl -- bavayzt er oyf der shlofshtub mit an oysgelasener havaye 206 un visht arum fun moyl dos sam|ike gelekhterl. 207 in sforem-kheyder hot der oylem zikh gehitst. 208 di lomdem hobn khlavnes toyre opgedungen, 209 er hot zikh nit gelozn un geblitst 210 mit bekiyes, aynfaln, farkert gedrungen. 211 di almers sforem hobn zikh arayngemisht. 212 der varshever hot zikh gekokht: ikh vayz aykh a _khidushe rim_, -- 213 khlavne hot a khap geton a seyfer funem tish, 214 un gezungen hekher mit a klingendiker shtim. 215 di hent ahinter hot der rosh-yeshive zikh arumgedreyt, 216 arayngeshtelt an oyer in gezeml un gehat hanoe. 217 a shpan geton in estsimer fartrakhterheyt, 218 arayngekhapt in moyl di bordshpitsn di groye, 219 ayngehorkht zikh tsu der shlofshtub der farmakhter, 220 un fun der zayt gekukt oyf khlavnen a fartrakhter. 221 der langer trokhnbroder hot a hor fun gombe zikh getsept. 222 a muser|nik tut alts barekhnt -- 223 iz er in veg geshtanen yedn vi a slup, 224 biz er iz arayn in kikh un zikh fariket far der kekhin: 225 -- ikh, ikh vil a trunk, gg... git mir a gloz... 226 (s'hot oyfgeregt gefayft zayn lange noz). 227 di kekhin hot a khap geton a gloz fun shafke, 228 gevisht es lang mit tsiterike finger un geglet. 229 er hot gebetn zikh: genug, un zi hot davke 230 dos gloz gevisht un gornisht nit geredt. 231 er hot gemakht a brokhe oyfn kol, zi hot geentfert: omeyn. 232 di hent farleygt unter dem shirts: a dank zayn libn nomen -- 233 khlavnen hot der gantser pilpel tsugegesn. 234 er hot shoyn ale "ritba"s, ale "rashba"s oysgebrakht, 235 un zi -- zitst alts in shlofshtub tsugemakht. 236 shteyt er tsvishn oylem in der mit, 237 di lomdem shturemen oyf im -- er shvaygt broyges. 238 a bokher shrayt: der rambam pasknt... khlavne klert: vos toyg es? -- 239 zi vayzt zikh nit... 240 der ostrovoler hot arumgeshprayzt oyf der kvartir, 241 fargesn nit gekent: 242 er hot gekukt oyf mir dershtoynt, mit khshad -- 243 un derekherets... 244 er filt zikh a tsebrokhener, geshendt, -- 245 ikh bin gevezn yornlang zayn rosh-havaad, 246 a talmed hot dokh far a rebn derekherets -- yo. 247 un volt der derekherets fun zayn ponem opgerunen, 248 volt efsher rakhamim zikh bay im gefunen, 249 un vu s'iz rakhamim do -- iz khoyzek do, 250 a mol geyt khoyzek nokh rakhmones, oft mol -- far, 251 zey geyen oykh tsuzamen, -- 252 azoy hot er gegrobn zikh, vi in a khurve -- in zayn tsar; 253 vi a hungerike khaye unter durkhgefoylte shtamen: 254 zey hobn derekherets -- ikh hob zey dertsoygn ale, 255 di frimste ober voltn zikh gefreyt, 256 ven emetser iz zey mayn brokh megale, 257 zey veysn shoyn... ikh fil es, ven zey geyen mir farbay --- 258 er hot an elnter zikh oyfgedreyt, 259 un mit zayn shtern tsu dem fentster tsugefaln. 260 di zun hot im geglet mit ire tsarte elul-shtraln, -- 261 der ostrovoler hot geveynt mit heysn blay. 262 maskil... der yomer fun a mentshn in a heyl, 263 der yomer fun a mentsh -- a farshtoysener, fartribener, -- 264 er hot gezungen mit azoy fil shtiln groyl, 265 vi fun a velt a khorever -- der eyntsiker farblibener. 266 o, got, ikh vil dir oysgisn mayn veytik, 267 ikh vil dertseyln dir mayn payn. 268 kuk rekht|s -- es vil mir keyner nit derkenen, 269 ikh bin shoyn keynem mer nit neytik, 270 o, kuk zikh ayn, o, kuk zikh ayn... 271 farnem, got, mayn gebet, ikh bin tsebrokhn, 272 ikh ruf tsu dir -- du zolst mir nit fartraybn, 273 ikh klap in himl, vi an ovl tsu a shokhn, 274 aleyn nit mit a barminan a gantse nakht tsu blaybn... 275 o, got, es zitst der toyt in mir -- ikh fil im 276 in mayne oygn, in di hent, -- 277 azoy hot er geplontert zayne reyd mit psukem tilem, 278 biz di zun in shoyb hot oysgebrent. 279 "alte broyt, alte khale, hot rakhmones oyf a krankn yid, 280 yidn, varft lekoved shabes vos arop". -- 281 der ostrovoler hot derhert dem betlers lid, 282 un oyfgehoybn fun di nase hent dem kop: 283 alts heybt vider zikh fun onheyb on -- 284 vos vet zayn? o, vos vet zayn? 285 ikh bin vi in di pakeles -- der hon, 286 aroys mit eyn fus, mit dem andern arayn. 287 vi zogt der moshl: der farfolgter hirsh brekht op di herner, 288 er zol zikh nit fartshepen in di tsvaygn, -- 289 er heybt on lakhn: kh'volt keyn batlen nit geven, keyn lerner, 290 oyb ikh zol zikh aleyn afile itst nit laygn. 291 s'iz gor nito keyn vald, un ikh hob nit keyn sheyne herner, 292 dos hob ikh zikh farviklt in a kleydl, -- 293 an ayngeredte mayse, epes dort a narish meydl. 294 genug geplontert in khezhboynes zikh -- aher, ahin, 295 yedn khezhbm ken men oyfshteln antkegn -- tsen, 296 di kraft fun maysem ligt nit sof-kol-sof in zeyer zin, 297 nor in bashlus: ikh vil -- ikh ken... 298 der ostrovoler hot zikh oyfgeshtelt. es hot in im gezotn: 299 ikh bin nokh nit in pakeles der hon. 300 er hot aroysgeshlept di tsitsis un tseshpreyt dem tales-kotn, 301 zikh ayngeboygn un di zokn oysgeton: 302 o, groyser umzin fun mayn gehenem, 303 mir paynikt nit azoy, vos epes dort a meydl vil nit mir -- 304 vi dos, vos zi vil -- yenem... 305 mit mayne shikh hot er mayn mishegas nit tsugenumen -- 306 darf ikh itst aleyn a b o r v e s e r dort kumen. 307 a shif vos trinkt zikh, varft in vaser alts tsu vern nitsl, 308 a muser|nik darf kenen leygn zikh in blote, -- 309 zey veln zogn, az dos iz a shpitsl, 310 ikh -- vel ober shoyn nit kenen hobn keyn kharote --- 311 b o r v e s! 312 ikh bin gegangen shoyn a borveser in kiev. 313 o, got, ikh shray tsu dir a naketer vi Iyev: 314 "gib dayn orem mir in orves". 315 ikh vil in gantsn zayn tsebrokhn, gornisht hofn --- 316 un der ostrovoler iz aroysgelofn... romanizirt fun itsik goldenberg ---------------------------------------------------------------- End of _The Mendele Review_ 02.015 Leonard Prager, editor Send articles to: lprager@research.haifa.ac.il The editor of _TMR_ can also be reached via _Mendele_'s homepage: http://www2.trincoll.edu/~mendele Subscribers to _Mendele_ (see below) automatically receive _The Mendele Review_. Send "to subscribe" or change-of-status messages to: listproc@lists.yale.edu a. For a temporary stop: set mendele mail postpone b. To resume delivery: set mendele mail ack c. To subscribe: sub mendele first_name last_name d. To unsubscribe kholile: unsub mendele ****Getting back issues**** _The Mendele Review_ archives can be reached at: http://www2.trincoll.edu/~mendele/tmrarc.htm